Dr. Şengül Dolu Kubilay Yazdı ''PEMBE EKİM, ERKEN TANI HAYAT KURTARIR''

Meme kanseri dünyada ve ülkemizde kadınlarda en sık görülen ve aynı zamanda ölüme neden olan, meme dokusunda yer alan hücrelerin kontrolsüz çoğalması ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Aslında sanlıdığı gibi sadece kadınların hastalığı değildir meme kanseri. Aynı zamanda erkeklerde de kadınlara oranla çok daha az sıklıkla (tüm meme kanserlerinin %1’inden azı) görülmektedir. Kadınlarda meme kanseri ilk on kanser arasında yer almaktadır. Meme kanserinin görülme oranı dünya geneli için yüz binde 46.3 iken, Kuzey Avrupa ülkeleri için 92.6, Doğu Asya için 39.2, Amerika Birleşik Devletleri için 38.3 Türkiye için 45.6 ve KKTC 39.5’dir. 2018 yılında dünya genelinde görülen 18.1 milyon kanserin 2 milyon 88 bin kadarı meme kanseridir. Bu sebeple Dünya Sağlık Örgütü tarafından 01-31 Ekim 'Meme Kanseri Farkındalık Ayı' olarak kabul edilmiştir. Bu kapsam da her yıl düzenlenen etkinliklerle farkındalık konusunda bilinç oluşturulmaya devam edilmektedir. Pembe kurdele ve Ekim ayı meme kanserine olan farkındalığı arttırmak için yapılan çalışmaların da simgesi oldu.

Günümüzde meme kanseri artık korkulacak bir hastalık değil, tedavisi olan bir durumdur. Erken tanı sayesinde meme kanserlerinin % 90’dan fazlası tedavi edilebilmektedir. Önemli olan erken saptamaktır. Gelişmiş cerrahi yöntemlerle hem hayatınız hem memeniz kurtarılabilir. Bu sebeple tüm kanserlerde olduğu gibi meme kanserinde de erken tanı çok önemlidir. Erken tanı hayat kurtardığı bu anlamda unutulmaması gereken bir durumdur. Erken tanı için meme kanserinin erken belirtilerini bilmek gerekir. Her kadın memelerinin normalde nasıl göründüğünü meme sağlığı açısından iyi bilmelidir. Meme kanserini olabildiğince erken yakalamak, başarılı bir tedavi şansı sunar. Ancak neyin aranacağını bilmek, düzenli mamografilerin ve diğer tarama testlerinin yapılmasının yerini tutamaz. Tarama testleri, herhangi bir belirti ortaya çıkmadan önce meme kanserinin erken aşamalarında bulunmasına yardımcı olur. Meme kanserinin en sık rastlanan belirtisi; memede ağrısız, zamanla büyüyen bir yumrunun (kitlenin) ele gelmesi veya hissedilmesidir. Ayrıca ele gelen yumru (kitle) olsa da olmasa da meme kanserinde görülebilen diğer belirtiler meme ya da meme ucunda ağrı, meme derisinde kaşıntı ve yanmayla belirgin yangısal durum, meme ucunda çekilmeler, memenin portakal kabuğu görünümünde olması, meme ucunda akıntı (özellikle kanlı akıntı), memenin bir kısmında veya tümünde şişlik, memede şekil değişikliği, meme ya da meme ucu derisinde kızarıklık, kabuklaşma, kalınlaşma ve koltuk

altında yumru (kitle) (bazen memede yumru hissedilmeden önce, kanser koltuk altında veya köprücük kemiğinin etrafında şişme veya yumru) olmasıdır. Bu belirtiler görüldüğünde kadınların nedeninin bulunabilmesi için bir genel cerrahi uzmanına muayene olması gerekir. Meme kanseri ileri dönemlere gelene kadar belirti vermeyebilir. Belirti vermeme durumuna karşın düzenli olarak kontrollerin yapılması önemlidir. Meme kanserine erken dönemde tanı konması, tedavinin başarıya ulaşma ve hayatta kalma şansını arttırdığından dolayı 40-69 yaş aralığında tüm kadınların 2 yılda bir mamografi çektirmesi önerilmektedir. Maalesef günümüzde her dört kadından biri, mamografi çektirirken yaşayacağını düşündüğü zorluk ve sonrasındaki süreçten duyduğu rahatsızlık, utanma, korku ve endişe yüzünden taramalardan kaçınmaktadır. Erken teşhiste en önemli faktör, kişinin bu konuda bilinçlenmesidir. Daha genç yaşlarda 20 yaşından sonra ise kadınların ayda bir kez adet kanamasının ilk gününden itibaren 7-10. günleri arasında bir gün kendi kendine meme muayenesini yapması gerekir. Kendi kendine meme muayenesi meme kanseri erken tanısında önemli bir tarama ve tanı yöntemidir. Kadının evinde tek başına rahatlıkla her an uygulayabileceği bir muayene yöntemidir. Kendi Kendine Meme Muayenesi’ni etkili bir şekilde kullanabilmek için bu konuda yeterli eğitim almak ve öğrenilenleri sürekli, düzenli ve periyodik aralıklarla uygulamak gerekmektedir. Meme kanseri oluşma riskini arttıran durumlar kadınlarda özellikle birinci derece aile üyelerinde ve teyze gibi yakın akrabalarda meme kanseri öyküsünün olması, 50 yaşından büyük olma, ilk adet görme yaşının erken olması (10 yaşından küçük), geç menopoz (adetten 55 yaşından sonra kesilme), çocuk doğurmama, ilk çocuğun 35 yaşından sonra doğrulması, menopoz döneminde hormon tedavisi uygulamaları, radyasyona maruz kalma, obezite (vücut kitle indeksinin 30 kg/m2 fazla olması) ve alkol tüketimidir. Meme kanserinden nasıl korunacağız. Öncelikle stresten uzak olmak, sağlıklı yeterli ve dengeli beslenmek, bol egzersiz yapmak, tarama testlerini zamanında yaptırmak, kendi kendine meme muayenesini her ay düzenli yapmak, korkmamak ve en önemlisi yaşamaktan mutlu olmak gerekir. 

Kıbrıs İlim Üniversitesi
Hemşirelik Bölüm Başkanı
Öğretim Üyesi Dr. Şengül Dolu Kubilay