Öğr.Gör. Ç.Müge Haylı yazdı: Sokakta Çalışan Çocukların Sağlıklarının Korunması

Çocuk işçiliği, dünyadaki en önemli sosyal problemlerin başında gelmektedir. Ülkemizde yoksulluk, muhtaçlık, işsizlik, sığınmacı göçü, bölgeler arası iç göç, kentleşme süreci doğrudan veya dolaylı olarak toplumun tüm nüfus gruplarını etkilemektedir. Özellikle çocuklar küreselleşme kapsamında; toplumsal yapıda meydana gelen değişiklikler sonucunda birçok risk ve tehlikelerle karşılaşmaktadır. Çocukların sokakta hangi risklerle ve tehlikelerle karşı karşıya olduğunun belirlenebilmesi ve bu risklerin bertaraf edilmesi önemlilik arz etmektedir
Sokakta çalışan çocuklar ile ilgili birçok tanımlama yapılmıştır. Gündüzleri sokaklarda çalışan, bazen de akşam ve gece boyunca çalışan, ancak sonunda aileleriyle birlikte kalmak için eve dönen çocuklar veya aile bağları kopmamış çocuklar “sokaktaki çocuklar” olarak adlandırılmaktadır.Günlük yaşamının birçoğunu sokaklarda, caddelerde, parklarda, cami avluları, alışveriş merkezleri, restoran çıkışları gibi mekânlarda geçirmektedirler.
Sokakta çalışan çocukların sağlık sorunlarına etki eden birçok faktörün olduğu bilinmektedir. Bu faktörler; olumsuz hava koşullarına maruz kalma, suç, sıra dışı uyku yerleri, kötü hijyen, beslenme durumu, alkolizm ve uyuşturucu kullanımı olduğu belirlenmiştir. Hijyenik olmayan ortamlarda çalışan çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonları ve cilt problemleri, alkol ve içki içeren alanlarda çalışan çocuklarda madde bağımlılığı riski, ayakkabı boyama gibi işlerde çalışan çocuklarda ise boya ve cila maddelerine maruz kalma riski, çöp toplama işlerine yönelen çocuklarda sağlık sorunların daha yüksek olduğu belirlenmiştir.
Sokak çocuklarının sağlık sorunları, gelişmekte olan ülkelerin önemli toplumsal sorunu haline gelmiştir. Büyük çoğunluğunun hastalandıklarında sağlık merkezlerine gitmediği bulgusunu edinilmiştir. Bu durum ise birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında sağlık hizmetlerinin gereklerinin yerine getirilememesine neden olabilmektedir.1astalıklar ile ilgili koruyucu sağlık hizmetlerinin zamanında yapılamaması nedeniyle, ortaya çıkabilecek sağlık sorunlarının çözümü için ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerine yönlendirilmesi sorunu ile karşı karşıya kalınmaktadır. Sağlık hizmetlerinin etkinliğinin azalmasına, sağlık hizmetleri sunumunun aksamasına neden olmakta ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerinde yoğunluğun artmasına neden olabilmektedir.

Sokakta çalışan çocuklarının aşılarının düzenli yapılamaması, hastalıklar ile ilgili geç müdahale edilmesi, beraberinde sağlık hizmetlerinin aksamasına neden olabilmektedir. Bu kapsamda sokakta çalışan çocuklar ile ilgili, aile hekimliği sistemi içindeki kendilerine bağlı olan mahallelerdeki, risk altında olduğunu düşündükleri mahallelerde ikamet eden çocukların aşılarının, periyodik sağlık kontrollerinin yapılması, hijyen koşullarının sağlanması gibi konularda koruyucu ve önleyici sağlık hizmetleri kapsamında müdahil olması, bilgilendirmesi hayati önem arz etmektedir. Bununla birlikte kötü yaşam koşullarında çalışan ve yaşayan çocuklar ve aileleri ile ilgili, içinde bulunulan koşulların değiştirilmesi için yerel yönetimlere bağlı il müdürlüklerini harekete geçirerek ailenin içinde bulunduğu koşullarının değiştirilmesinde aktif rol almalıdır. Sokakta çalışan çocukların yoğun olarak yaşamış olduğu mahallelerde, alan taramaları sırasında tespit edilen ailelerin ilgili sağlık kuruluşlarına yönlendirilmesi, periyodik sağlık kontrollerinin sağlanmasına koruyucu ve önleyici hizmetlerin işlemesine de destek olacaktır. Sokakta çalışan çocukların sağlık düzeylerinin korunmasında ve geliştirilmesinde;  toplum ve kurumlardan alınan sosyal destekle çocukların sağlık düzeylerinin korunmasında ve sürdürülmesinde gerekli olmaktadırlar.

Kıbrıs İlim Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
Hemşirelik Bölümü
Öğr.Gör. Ç.Müge HAYLI