Eski başkanı yargılamak siyaseten ne kazandırır?

Amerika, eski Başkanı Donald Trump’ın eski porno film yıldızı Stormy Daniels’e yaptığı 130 bin dolarlık ödemeyle ilgili soruşturma kapsamında yargılanıp yargılanmayacağına kilitlendi. Trump bu sus payı ödemesini yapmakla değil örtbas etmekle suçlanıyor

Eski başkanı yargılamak siyaseten ne kazandırır?
26 Mart 2023 Pazar 14:45

banner9

Ross Douthat / The New York Times

Olası bir tutuklamanın siyasi sonuçlar doğurması kaçınılmaz. Bir senaryoya göre kararsız Cumhuriyetçi seçmen, adayın kim olduğuna pek de bakmadan kurulu liberal siyaset düzeniyle verilen savaşla ilgileniyor. Trump ezik göründüğünde oy kaybediyor.

Eğer eski bir ABD başkanını, özellikle de kurumların tarafsızlığına yönelik kamuoyu güveninin çökmesinden fayda sağlamış bir eski başkanı suçlamak ve yargılamak niyetindeyseniz, elinizde açık deliller, bariz ve reddedilemez bir suç ve davanızın arkasında bir sürü yasal emsal olması gerekir.

Görünüşe göre New York savcılarının Stormy Daniels'a yapılan ve kampanya finansmanı yasalarını ihlal etmesinden şüphelenilen sus parası nedeniyle Donald Trump'a açmayı düşündükleri dava, cuk oturdu diyemeyiz. Davanın içeriğine dair açıklamalarda “yeni hukuk teorisi” ifadesinin kullanılması hiç cesaret verici değil.

Trump'a sempatileriyle bilinmeyen yazar ve uzmanların ortaya attığı şüpheler de teşvik edici değil. Dikkate değer ölçüde benzer bir suçla itham edilen bir başkan adayına dair bir emsal davanın bulunması da öyle. Eski senatör John Edwards'ın evlilik dışı ilişki yaşadığı Rielle Hunter'a yaptığı ödemeler nedeniyle yargılanmasında başkan adayı bir suçtan beraat etmiş, diğerlerinde jüri görüş birliğine varamamıştı.
Bill Clinton-Monica Lewinsky emsali, kampanya finansmanı yasasından ziyade yalan yere yemin etmeyle ilgili. Yani bu davayla yasal olarak biraz daha az alakalı. Ancak Clinton skandalları, bayağı seksi örtbas etmek için küçük ihlaller gibi suçlamalarda başkanları yasaların üstünde konumlandıran genel bir ilke oluşturmuş oldu. Potansiyel bir Trump kovuşturması, bu ilkenin yıkılmasını gerektirecek olursa o zaman savcılar Demokrat Parti destekçisi gibi görünecektir.

İntikam hamleleri getirebilir

Ancak böyle bir kovuşturmayı akılsızca bulmak için Trump'a siyaseten kar sağlaması gerekmez. İddianame Trump'a seçimlerde zarar verse de uzun vadede çok kötü bir fikir olabilir. Cumhuriyetçi savcıları benzer şüpheli suçlamalarla Demokrat politikacıları kovuşturmaya, iktidardan düşenlere karşı yasal bir intikam alma modeli oluşturmaya zorlayacak bir emsal teşkil edebilir, kutuplaşmanın düşmanlığa dönüşmesini güçlendirebilir.

Ama elbette şu siyasi sorudan da kaçamayız: İddianame Trump'a Cumhuriyetçi Parti'den yeniden aday olma ve başkanlığı geri alma mücadelesinde destek mi olacak köstek mi?

Nispeten kolay iki genelleme yapalım. Partizanca görünen bir iddianame bile Trump'ı yarışın yakın geçtiği eyaletlerde daha popüler hale getirmeye yaramaz. Zaten geniş kesimlerce kaotik, ahlaksız ve göreve uygun olmayan biri olarak görünen bir politikacının bagajına yeni yükler getirir, o kadar.
Ayrıca güçlü bir iddianame bile Trump'ın sadık taraftarları tarafından bir zulüm gibi görülecektir. Yani şu anda bir MAGA (Amerika'yı Yeniden Büyük Yap) protesto dalgası ortaya çıksın ya da çıkmasın, bir kovuşturmanın 2024'te Trump'ın tabanını harekete geçirmesi beklendik bir sonuç olur.

Takipçileri her koşulda destekleyecek

Politico gazetesinden Alexander Burns, bu iki noktanın da Trump'a nihayetinde zarar vereceğini savunuyor. Çünkü Trump'ın tabanını harekete geçirmeye ihtiyacı yok. Onlar zaten büyük oranda eski başkanı destekleyecek. Trump'ın 2024'te aslen şüpheli yaklaşanları ve yorulan seçmenleri ikna etmesi gerekiyor. Bu tür seçmenlerin çok azı bile yeni bir Stormy Daniels skandalından sıkılırsa bu Trump'ın işine gelmez. Burns şöyle diyor: “Her skandal veya gaf, tabanının yüzde 99'unu kendisine yaklaştırıyor ve yüzde 1'ini tedirgin ediyorsa bu tabanı seçmenin azınlığı olan bir politikacı için yine de bir kaybetme formülüdür.”
Durumun bu kadar basit olduğundan emin değilim. Bunun nedeni, her halükarda Trump'ın yanında olacak olan gerçek tabanı ve son seçimde işleri Joe Biden lehine değiştiren kararsız seçmenin yanı sıra aslen Cumhuriyetçi olan bir kararsız seçmen kesiminin bulunması. Trump'ı sevmeseler de genel amaçları doğrultusunda onu destekliyorlar, selef adaylarından Ron DeSantis'e de açıklar ancak iki Floridalı Cumhuriyetçi arasında kime oy verecekleri o günkü manşetlere göre değişiyor.

Birinci senaryo

Bu tür seçmenin iddianameye nasıl tepki verdiğine dair size iki hikaye anlatabilirim. Bunlardan birincisine göre Trump haberlere çıkmıyorken ya da saldırı pozisyonundayken aldığı destek artıyor ama zayıf, dağınık ve ezik göründüğünde düşüyor. Bu nedenle, 2022 ara seçiminin hemen ardından Trump'ın favori adaylarının düşük performansı sonucu DeSantis'in aldığı destek büyük artış gösterdi. Ancak DeSantis'e de vurduğunda henüz kampanyasını başlatmamış olan vali karşılık vermeyince son anketlerde Trump'ın durumunun belirgin şekilde iyileştiği görüldü. Bu teoriye göre, politize edilmiş ve partizan bir iddianame bile Trump'ı tökezletiyor, liberal ağlara yakalanmış ezik bir kurban gibi gösteriyor. Oyları tereddütteki Cumhuriyetçi seçmen de genel kararsız seçmen gibi DeSantis'e yöneliyor.

İkinci senaryo

Ancak bir de alternatif senaryo var. Buna göre kararsız Cumhuriyetçi seçmen adayın kim olduğuna pek de bakmadan kurulu liberal siyaset düzeniyle verilen savaşa bakıyor. Bu teoride DeSantis markası onun savaşçılığı, her biçimiyle kültürel liberalizmin belası olması üzerine inşa edilirken Trump daha çok Cumhuriyetçilere vurarak partiye zarar verecek ve liberallerin kazanmasına yardımcı olacak noktaya geliyor. Bununla birlikte, kurumsal liberalizm mücadeleyi Trump'la yürütmek istiyor gibi görünürse ne olur? Evet, tek bir savcının kurumsal liberalizm anlamına gelmediğini biliyorum ancak durum böyle algılanacak. İdeolojik savaş birden Trump'ın kişiliği, konumu hatta özgürlüğü ile bütünleşiverirse ne olur?
Pekala, belki de bu bazı Trumpçıların bir süredir öne sürdüğü argümanın doğrulanması olur: Kurulu düzenin Trump'ın geri gelmesi kadar çok korktuğu bir şey yoktur ve eski Beyaz Saray yetkilisi Michael Anton'ın dediği gibi “onu geri getirmezler.” Bu nedenle sizin için asıl önemli olan ideolojik çatışmaysa onu gerçek destekçileri kadar sevip sevmemenizin bir önemi yoktur? Sizin yeriniz Trump'ın durduğu yerdir.
Eğer iddianame gelirse akla en yakın etki bu olur, Trump'ın etrafında toplanma başlar. Zaten Trump'ın bu kadar dirençli olmasının sebebi de bu düşmanımın düşmanı dinamiği.

© 2023 The New York Times Company


İlgili Galeriler
Yorum Ekle
İsim
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.