“Yasa Tasarısı Meclis’te ivedilikle görüşülmeli”

Geçtiğimiz günlerde halkın bilgisine sunulmak üzere Resmi Gazete’de yayımlanan Belediyeler (Değişiklik) Yasa Tasarısı hakkında Girne Belediye Başkanı Nidai Güngördü ile bir röportaj gerçekleştirdik. Başkan Güngördü, yeni yasalarla ilgili şu açıklamalarda bulundu:

“Her İçişleri Bakanı birleştirmeye karşı çıktı”

Yasa Tasarısı’yla ilgili ilk olarak belediye sayısının azaltılması konusuna değinen Başkan Güngördü “Şimdi tabi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde 28 belediye var. Ekim 2008’de her köy bir belediyeye bağlandı. Dolayısıyla artık belediyeye bağlı olmayan köy kavramı ortadan kalktı. Bu çok önemlidir. Bu aslında yerel reformun bir parçasıydı. Bir belediye diğer belediyeye katılmak suretiyle 2 belediyeden tek belediye ya da 3 belediyeden tek belediye yapılacaktı. Bu yapıldı, köyler belediyeye bağlandı. Fakat reformun ikinci ayağı olan belediye sayısının azaltılması operasyonu siyasi nedenlerden dolayı ertelendi. İçişleri Bakanlığı’nda hangi mevcut partinin bakanı varsa kendi belediyesinin kapatılıp başka partinin belediyesine bağlanmasını kabul etmedi. Hep karşı çıkıldı.” dedi.

“Bazı belediyeler görev tanımlarını yerine getiremedi artık sosyal belediyecilik önemli”

Bu sıkıntının 2008’den 2021’e kadar geldiğini ve tam 13 sene olduğunu söyleyen Güngördü “Şimdi tabi kentlerin nüfusu artar, ihtiyaçlar değişir. Eskiden çöp istasyonu olmayan belediyenin çöp istasyonu ihtiyacı çıktı. Geri dönüşümle ilgili bazı sıkıntılar ortaya çıktı. Görev tanımı dediğimiz hadiselerde bir takım belediyeler bunları karşılayamadı. Belediyenin asli görevlerini (yol, su, atık, asfalt, toplu taşıma gibi) yapabilmesi için bir reformdu bu. Tabi bu noktada ihtiyaçlar değişti. Pandemide artık son bir buçuk iki yıldır artık sosyal belediyecilik, sosyal işlerin ağırlık kazandığı, sağlık konularının ağırlık kazandığı. İnsanların psikolojik desteklere ihtiyacı olduğu için  sosyal belediyecilik bir ağırlık kazanmaya başladı. Kentteki ihtiyaçlar değişti. Mesela eskiden deselerdi Girne’ye SağlıkBakanlığı gelecek, bir operasyon yapacak ve belediye de adam verecek yadırgardık. Ama şimdi PCR Merkezi’nde belediye adına 7-8 kişi çalışıyor, Sağlık Bakanlığı’ndan gelen tıp veya sağlık elemanları destek oluyor. Son 1.5 yılda bu da ortaya çıktı.” dedi. 

“İmar Planı çok önemli, biz çektik, diğer belediyeler çekmesin hepsini zaman zaman uyarıyorum”

Yeni yasa tasarısında yer alan İmar Planı konusuna da değinen Güngördü Çatalköy Belediyesi’yle birlikte uzun bir zamanda ortaya çıkardıkları Girne Çatalköy İmar Planı’ndan bahsederek belediyelerin bunu örnek almasını ve uygulamaya bir an önce geçirmeleri önerisini getirdi. Güngördü “Şimdi tabi Belediyeler Yasası, belediyeler yönetilirken 51/95 sayılı yasasına göre yönetilir ama 95’ten 2021’e 16 yıl geçti. Bu sürede ihtiyaçlar da değişti. En önemlisi imarda çok ciddi gelişmeler oldu. Nasıl ki Çatalköy Belediyesi ile Girne Belediyesi iş birliği yaparak Girne – Çatalköy İmar Planını geçirdik. Bütün beldelerin de imar planının olması gerekiyor. Bugün Gazimağusa, İskele ve Yeniboğaziçi Belediyeleri’nin 3 yıla yakın bir süredir çabaladıkları ancak bir türlü hayata geçiremedikleri İmar Planı’nın sıkıntılarını sonradan göreceğiz. Bu bölgelerde kanalizasyon alt yapıları yeterli mi? Girne’de yaşanan sorunlar orada da yaşanacak mı? Kente insan ve bina yükü getirmek ne kadar doğrudur? Ben bu arkadaşlara söyledik. Bizim bu konuda dilimiz yandı, bunun için bizden ders çıkarmanız lazım. Oradaki nüfus ve bina hareketlerini çoğaltırsanız sıkıntı yaşayacaksınız. Kanalizasyon veya alt yapı yetmeyecek, yeşil alanla ilgili sıkıntı yaşayacaksınız. Biz imar planı yaptığımızda insan başına 2.3 düşerdi. Dünya normlarında %12’den başlar. Biz yeni yeni 7-8’lere gelmeye başladık Girne’de. Yeşil alan miktarlarında bir miktar iyileşme oldu. Bizim İmar planımız 2038’e kadar ki dönemi kapsıyor. 20’yıllık bir plan yani. Kanatlara taşıdık işyerlerini. Mesela biz Çatalköy’de 3 kat yapabiliyoruz. Karaoğlanoğlu’nda %70 inşaat yapabiliyoruz. Arsa sahibi ve yatırımcıları kanatlara yönlendirdik. Sonuç olarak belediyeler imar yetkisini almalı. Bu kesin ve tartışmasızdır. Bir belediye imar yetkisini aldığında donanımlı elemanı olması lazım. Şehir plancısı, mimarı, mühendisi olması lazım. İmar Planı için hazırlık yapması lazım. Hiçbir kural Belediye personelinin iki dudağı arasında olmaması lazım. Git burda bi dükkan aç demesiyle olmaması lazım. Dolayısıyla Belediyeler Yasası’nda İmar yetkisinin tamamen belediyelere verilmesi önemlidir. Belediyelerin güçlenmesi, otoritenin yerele geçmesi açısından önemilidir. Yeni yasayla bunu istedik ama doğal olarak hangi belediyenin kapasitesi var diye sorular soruyor. Biz de bunu destekliyoruz tabii ki.” dedi. 

“Kayyum konusunda kötüye kullanım olmaz ama bunun Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği tarafından belirlenmesi bence daha mantıklı”

Belediyelere kayyum atanmasıyla ilgili olarak da bilgi veren Güngördü “Belediyeler Yasası Madde 10 vardı buna 10/a eklendi. Bunda da kaba olarak söyleyeceksek yürütme kabiliyetini kaybetmiş belediyelere de mahkeme kararı alınması halinde bir kayyum atanması söz konusu. Tabi bu demokrasiye, demokrasi kavramına Avrupa Özerklik Şartları’na aykırı hareketlerdir. Ama bu konuda mahkemenin karar vermesi halinde zorunlu olarak bir kayyum atanacaksa Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği kanalıyla nispeten eğitimli birilerinin yardım etmesi önemli. Halkın hizmetlerden eşit ve doğru yararlanmasını sağlamk lazım. Örneğin x belediye çöp toplamakta sıkıntı yaşıyorsa başka belediyelerin bunlara destek vermesi gibi.  Burada bu yasanın kötü kullanımı olmaz. Mahkeme kararına bağlı olarak yapılacak. Neticede kayyum tayin etmede yeni belediyeler yasası taslağında 10. Maddenin A fıkrasında yer alıyor.” dedi.

“Herkesten sabit bir ödeme alınacak”

Belediyelerin işleri yürütürken halktan topladıkları vergilerin Cetvel olarak adlandırıldığını söyleyen Başkan Güngördü “Tahsil edeceğimiz parayı hangi hizmete karşılık tahsil edeceğimiz yer alır. Şimdi bunu değiştirmek istiyorlar. Bizdeki su faturası aslında hizmet faturasıdır. Faturada aslında çöp vergisi var, çevre temizliği var, eskiden sokak aydınlatması da vardı. Dolayısıyla bunu asgari ücrete endekslemeye tasarladılar. Yani KKTC’de asgari ücret 4 bin 400 liraysa yüzde 10’undan aşağıya olamaz. Yüzde 10’dan 50’ye kadar Belediye Meclisi yetkilidir. Yani ben istersem 440 lira alırım, içinden bütün bu hizmetleri alırım. Yani başka bir para ödenmez. Su kullanımı hariç.  Normalde aslında normal bir rakam ama bu dönemde pandemi döneminde sıkıntılı bir rakam. Zaten insanlar ödeme sıkıntı çekerken yanlış bir dönem. “

“Gelirler açısından iyi ama zamanlama olarak kötü bir dönem, halkla belediyeleri karşı karşıya getirir”

Bu artışın makul ve günümüz şartlarına göre uygun bir artış olduğunu fakat zamanlamasının yanlış olduğunu söyleyen Başkan Güngördü “Bu yasa yaklaşık 10 yıldır tartışılıyor. Bir belediye başkanı dengeli düşünmek zorundadır. 

Bir kere tehsil edebileceğiniz parayı tayin etmeniz lazım. Ödenebilecek parayı tayin etmeniz lazım. Belediyeyle halkı karşı karşıya getirecek. Dolayısıyla popülizm yapmamak lazım. 

Hassas dönemin özellikle dikkate almak lazım. Bu kadar beklediler, şimdi pandemiye gelince sorun yaratır. Belediyelerle vatandaşları karşı karşıya getirir” dedi.

“Yerel yönetim güçlü olursa Merkezi Yönetim de güçlü olur”

Yerel yönetimlerin merkezi yönetime rakip değil, yardımcı olarak görülmesi gerektiğini belirten Nidai Güngördü sözlerini “Merkezi yönetimin yerel yönetimleri güçlendirmesi gerekli. Pandemide ortaya çıktı ki yerel yönetimler vatandaşa daha erken dokundu. 

Çaresizliğine daha kolay care buldu, sorunlarını daha kolay çözdü. Gıda, hijyen, ilaç veya erzak yardımı gibi konularda Merkezi Yönetim yerel yönetimleri güçlendirdiği sürece şehirlerdeki yükü azalır. 

Bu önemlidir. Merkezi hükümetin yerel yönetimi rakip değil, yardımcısı gibi giörmelidir. 

Hükümet bilmelidir ki şehirde insanın yüzü gülüyorsa evet belediyeye bir puan verir ama hükümete de faydası vardır. Yerel yönetimlerin zayıflaması merkezi yönetimlerin işine gelmez diye düşünüyorum” diyerek bitirdi.